IABR–ZOOMBOX
IABR–ATELIER DROOGTE IN DE DELTA: Het huidige zoetwatersysteem van de Nederlandse delta ten tijde van langdurige droogte.
Verzilting bedreigt drinkwaterproductie
Toename drinkwatervraag
Bestrijdingsmiddelen in het grondwater
Verdroging van veendijken
Bedreiging voor de energieproductie
Verontreinigingen in het grondwater
Slechte waterkwaliteit voor drinkwaterwinning
Zoutintrusie van het oppervlaktewater
Kwellekken verstoren het grondwatersysteem
Onvoldoende aanvoer van grondwater
Verdamping door naaldbossen en beregening
Massale bomensterfte door droogte
Lage grondwaterstand maakt waterwinning moeilijk
Te lage waterstanden voor de scheepsvaart
Hitte en droogtestress in de fruitteelt
Vissen sterven door dalend waterpeil
Microplastics in de grote rivieren
Medicijnresten bemoeilijken drinkwaterwinning
Schorskever verwoest het Zwarte Woud
Kwellekken verstoren het grondwatersysteem
Tegengestelde belangen
Verdroging bij de wijstgronden
De Maas wordt een onzekere drinkwaterbron
Brandgevaar in de natuur
Veen verdwijnt door oxidatie
Verontreinigingen in de ondergrond
Gebiedsvreemd water verslechterd de biodiversiteit
Onvoldoende internationale samenwerking
Beken vallen droog
Hittestress in de stad
Verlies aan biodiversiteit
Te snelle afwatering
Meststoffen in het grondwater
Meststoffen in oppervlaktewater
Verdroging van de natuur
Drugsafval in het grondwater
Toename zoutindringing
Toename verzilting in de polders
Tekort aan zoet water door blauwalg
Toename verzilting in de polders
Verzilting en het Kierbesluit
Te weinig infiltratie door glastuinbouw
Brijnlozing verergert verzilting
Archeologische resten verdwijnen
Bodemdaling verergert
Schadelijke effecten op de leefomgeving
De zouttong rukt op
Watertekort in de industrie
reset
legenda
×

Uitdagingen 2020

Welkom bij de IABR–ZOOMBOX, een webapplicatie speciaal ontwikkeld voor de IABR om, samen met de film Droogte in de Delta, de resultaten van twee jaar onderzoek in het IABR–Atelier Droogte in de Delta te delen en toegankelijk te maken. De resultaten van het ontwerpend onderzoek zijn in de vorm van twee doorsneden van de Nederlandse delta in kaart gebracht, de delta in 2020 en in 2050.

We hebben ons land honderden jaren lang steeds slimmer ingericht op het zo snel en efficiënt mogelijk afvoeren van water vanuit het oogpunt van waterveiligheid en landbouwproductiviteit. Maar hoe water vast te houden om het te kunnen gebruiken als we het nodig hebben, dat is een onverwachte en compleet nieuwe uitdaging. Dat vraagt om een omslag in denken en handelen: van een vanzelfsprekend natte delta die haar water zo snel mogelijk moet afvoeren om droge voeten te houden, moeten we naar een delta die zoetwater kan vasthouden om erover te kunnen beschikken als we het nodig hebben.

Op de boven getoonde panoramische doorsnede van de Nederlandse delta zijn de verschillende problemen die het gevolg zijn van het zoetwatertekort ingetekend. We kijken richting Duitsland, Frankrijk en België, stroomopwaarts langs de Rijn, Maas en Schelde – in de verte zien we de Alpen. Op de doorsnede zien we hoe onze delta nu functioneert en welke problemen zijn ontstaan door klimaatverandering, zowel onder- als bovengronds.


Verschillen in laag en hoog Nederland
De Nederlandse delta bestaat uit een aantal deelsystemen met elk een kenmerkend bodem- en watersysteem en eigen landschappelijke eigenschappen. Het zoetwatertekort manifesteert zich daarom overal anders, met verschillende gevolgen, en dus de dringende noodzaak om diverse oplossingsrichtingen te onderzoeken. De lage delen van onze delta kampen vooral met zeespiegelstijging. Er komt meer druk vanaf de zee op het grondwater, waardoor de verzilting in de kuststreken toeneemt. Grotere delen van ons landbouwareaal zullen daardoor minder geschikt worden voor de huidige gewassen. Het is contra-intuïtief, maar watertekort vormt ook een bedreiging voor de waterveiligheid. Ongeveer een kwart van de Nederlandse waterkeringen bestaat uit veendijken. Deze bevatten veel water. Als dit water verdampt, kunnen veendijken bezwijken door inzakking of verschuiving. Een grote uitdaging op de hoger gelegen zandgronden van Nederland vormt de sterk dalende grondwaterstand als gevolg van langdurige droogte. Hierdoor neemt kwel, grondwater dat onder druk uit de bodem komt, af en vallen beken, sprengen, en vennen droog. Daar komt bij dat grond die eenmaal is opgedroogd, veel minder snel weer vochtig wordt. Als de kleine poriën in de grond eenmaal leeg zijn, loopt het water snel door de grotere scheuren naar beneden. De druk op het landgebruik is groot en de ruimteclaims van transitie-opgaven op het vlak van energie, water, voedsel en bebouwde omgeving voeren die alleen maar op. Maar als we deze opgaven verbinden en als hefboom gebruiken, liggen er ook veel kansen.


Op de tweede kaart, Oplossingen 2050 , zijn de verschillende oplossingen en koppelkansen voor het huidig zoetwatertekort ingetekend.


Met je touchpad of muis, of door de knoppen onder de kaart te gebruiken, kun je in- en uitzoomen. Ook kun je over de doorsnede bewegen om zo de uitdagingen in bepaalde gebieden te bekijken. Een toelichting verschijnt door op de icoontjes te klikken. Rechtsonder kan de legenda geraadpleegd worden.


CREDITS
© IABR, 2021

Van 2013 tot en met 2021 produceerde de IABR de IABR–Ateliers in Nederland als lead partner van de Rijksoverheid in het kader van de ARO, de Actieagenda Ruimtelijk Ontwerp van eerst het ministerie van Infrastructuur en Milieu en vanaf 2017 het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en onder leiding van IABR-directeur George Brugmans.

De resultaten van het onderzoek in het IABR–Atelier DROOGTE IN DE DELTA (2019 - 2020), uitgevoerd door Studio Marco Vermeulen en hier vertaald naar een webapplicatie, zijn eigendom van de IABR. Niets uit deze applicatie mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronisch op geluidsband of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de IABR.

Deze webapplicatie is speciaal voor de IABR ontwikkeld door Maurits de Bruijn en mag alleen gebruikt worden voor niet-commerciële, educatieve en privédoeleinden.